Schaken. Het is een edel spel, maar wie kan het op een toegankelijke manier uitleggen? Grootmeester John van der Wiel in ieder geval wel. De tweevoudig Nederlands kampioen verzorgt in het Tata Steel Chess Pavillion regelmatig uitleg bij de partijen in de grootmeestergroep. “Ik probeer het publiek te bedienen met een mix van entertainment en techniek.”
Het grote Chess Pavillion – midden op de dorpsweide in Wijk aan Zee neergezet voor de grootmeesterlijke commentaaarsessies – is al goed gevuld met schaaklliefhebbers als Van der Wiel met zijn vrouw Femke Frietema binnenkomt. Frietema: “Ik vind het altijd een geweldige sfeer hier. Ik speel niet, maar spreek wel schaaks en dat is nodig ook.” Het valt haar op dat er bijna uitsluitend oudere mannen in de zaal zitten. “Maar dat is begrijpelijk, want het is natuurlijk een doordeweekse dag en iedereen moet werken.”
Tevoren heeft Van der Wiel in de persruimte de partijen geselecteerd die hij gaat bespreken. “Het duel tussen de Nederlanders Smeets en L’Ami sla ik in ieder geval over. Dat zijn vrienden en die willen elkaars toernooi niet met een nederlaag verpesten.”
Terwijl de geur van erwtensoep – het traditionele toernooigerecht – zich door de tent verspreidt, nodigt organisatievoorzitter Dolf Vos de grootmeester naar het podium en intriduceert hem aan het publiek als onder meer negenvoudig nummer twee van Nederland. “Ik ben de Joop Zoetemelk van het schaken”, grapt Van der Wiel. De gemoedelijke toon is gezet en Van der Wiel neemt de show met speels gemak over. Hij stelt zich op het podium voor de vier demonstratieborden en terwijl de toeschouwers binnen b;ijven druppelen, begint hij de partij tussen Levon Aronian en Ian Nepomniasjtsji te bespreken. Na een paar grappen over de onuitspreekbare naam van laatstgenoemde stelt hij dat “Nepomniasjtsji hier dus gaat denken, wat niet ten onrechte is maar misschien wel een beetje laat.”
Van der Wiel dicteert een variant, waarop een enthousiaste schaker hem vanuit de zaal een alternatief toeroept. Van der Wiel ad rem: “Heel goed. We hebben hier niet alleen prijzen voor de beste suggesties maar ook voor meest humoristische suggesties zal ik maar zeggen.”
Ondertussen blijft de grootmeester met anekdotes strooien. Zo heeft hij ontdekt dat het Tata Steel Chess Tournament niet de derde, maar de vierde naam van het meest prestigieuze schaakfestival ter wereld is. Het allereerste Hoogovenstoernooi blijkt namelijk Kennemer Nieuwjaarstoernooi te hebben geheten. Van der Wiel: “De toernooitraditie hier in Wijk aan Zee is inmiddels zo sterk, dat zij elke nieuwe naam zal overleven.”
Marcel Kosters, HDC-media woensdag 19 januari 2011.
(foto’s schakers.info)
